Morze Śródziemne – centrum starego świata

Morze śródziemne to geograficzne określenie naukowe, nazywające pewien określony typ zbiornika wodnego, jakim jest morze. Ten jego rodzaj, nazywany również morzem śródlądowym , to akwen, który jest otoczony stałym lądem, jednak łączy się z wodami oceanicznymi poprzez cieśniny. Morze Śródziemne funkcjonuje jednak również jako nazwa własna akwenu, który jest zlokalizowany pomiędzy trzema kontynentami: jego wybrzeża to południowa Europa, północna Afryka i Bliski Wschód, obszar wchodzący w skład Azji. To jedyny przykład morza na świecie, które oblewa aż trzy kontynenty. Morze to łączy się bezpośrednio z Oceanem Atlantyckim, poprzez Cieśninę Gibraltarską, zaś dzięki sztucznemu Kanałowi Sueskiemu jest połączone z Morzem Czerwonym, a w konsekwencji także z Oceanem Indyjskim.

Kolebka kultury europejskiej

Najstarsze cywilizacje starożytności rozwijały się na terenach Azji i Afryki, zlokalizowane w dorzeczach wielkich rzek i były niemal całkowicie od nich uzależnione. Bliskowschodnia Mezopotamia znajdowała się pomiędzy rzekami Tygrys i Eufrat, a życie północno-afrykańskiego Egiptu skupiało się nad brzegami i w delcie Nilu. Pierwsze Europejskie siedliska ludzkie, które wypracowały złożoną kulturę, należały do plemion greckich, zamieszkujących Półwysep Bałkański. Kultura grecka od swych początków bazowała na dostępie do morza, z dostępu do niego czerpała korzyści, wypracowała metody podnoszące jej stopień rozwoju na wyższy poziom. Najstarsze ośrodki kultury europejskiej to starogreckie kultury: minojska i mykeńska. Pierwsza z nich rozwijała się na Krecie, śródziemnomorskiej wyspie zasiedlonej już na siedem tysięcy lat przed początkiem naszej ery. Jednak bujny rozwój kulturalny, poświadczony licznymi znaleziskami archeologicznymi, przypadł na drugie tysiąclecie przed naszą erą. Społeczności zaznajomione z morzem, potrafiące korzystać z jego darów i otwierających się możliwości, mogły dalej ewoluować. Kolejni mieszkańcy południowej Europy, reprezentujący kolejne kultury, zasiedlali dalsze rejony wysp, półwyspów i wybrzeży, a prowadzona ekspansja była jednocześnie upowszechnianiem wypracowanych zdobyczy cywilizacyjnych i podbijaniem nowych ziem, na których mogło rozwijać się ludzkie życie. Do końca epoki antycznej Imperium Rzymskie obejmowało ogromny obszar lądów, Morze Śródziemne było dla niego właśnie śródlądowym akwenem.

Bogaty rejon śródziemnomorski

Morze Śródziemne to sporych rozmiarów zbiornik wodny, jego powierzchnia sięga niemal 2,5 miliona kilometrów kwadratowych. Na tak rozległym obszarze mieści się bogactwo interesujących pod wieloma względami wysp. Z największych można wymienić przede wszystkim Korsykę, Sardynię, Sycylię, Kretę, Maltę, Cypr, czy Majorkę. Znajduje się tu także Elba, znana głównie z tego, że była miejscem zsyłki cesarza Napoleona I. W skład Morza Śródziemnego wchodzą liczne morza otwarte, oblewające największe półwyspy. Mimo sporej rozpiętości geograficznej, rejon śródziemnomorski jest jednolity pod wieloma względami biologicznymi, a nawet w ramach pewnych aspektów kulturowych. Panuje tu jednolity klimat śródziemnomorski, na wybrzeżach i wyspach można spotkać te same gatunki flory i fauny. Obecnie możliwe jest zgłębianie wiedzy o kulturze śródziemnomorskiej na szczeblu akademickim. Mediteranistyka to kierunek, który pozwala na dokładne zapoznanie się z historią i specyfiką wszystkich kultur, jakie rozwijały się na tym obszarze – w aspekcie historycznym, ale również współczesnym. Kształcenie to obejmuje także naukę języków, w tym tak egzotycznych dla Europejczyków, jak arabski czy hebrajski.